วันศุกร์ที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2551
วันจันทร์ที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2551
วิชานวัตกรรมแห่งการเรียนรู้
อาจารย์ผู้สอน 
...โครงการโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อม 3 ครั้งที่ผ่านมา โรงเรียนต้นแบบรางวัลถ้วย
พระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
...ครั้งที่ 1 พ.ศ.2543-2544 โรงเรียนคลองหาเหนือ จ.สุราษฎร์ธานี
...ครั้งที่ 2 พ.ศ.2545-2546 โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ จ.เชียงราย
...ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2547-2548 โรงเรียนกุดบากพัฒนศึกษา จ.สกลนคร
...โครงการ “ โรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ” ริเริ่มโดยกลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทยเพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในวโรกาสที่ทรงมีพระชนมายุครบ 6 รอบ เมื่อปี พ.ศ.2542 เพื่อสนองพระราชปณิธานที่ทรงห่วงใยต่อปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ประเทศต้องเผชิญอยู่ โดยได้รับพระบรมราชานุญาต พระราชทานถ้วยรางวัลชนะเลิศให้กับโรงเรียนที่มีผลงานสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่นที่สุด กลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทยซึ่งเป็นผู้ริเริ่มและให้การสนับสนุนโครงการนี้ ได้มอบหมายให้สมาคมสร้างสรรค์ไทย เป็นผู้ดำเนินโครงการภายใต้ความร่วมมือจากกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงพลังงาน และกระทรวงสาธารณสุข
วัตถุประสงค์ของโครงการ
• เพื่อเฉลิมพระเกียรติและเพื่อสนองพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงห่วงใยต่อปัญหาสิ่งแวดล้อม
• เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งให้แก่โรงเรียนทั่วประเทศได้มีโอกาสพัฒนาการเรียนการสอน การบริหารจัดการ การจัดกิจกรรมให้เด็กเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ และการมีส่วนร่วมในชุมชน โดยริเริ่มจากสภาพปัญหาของแต่ละพื้นที่ที่แตกต่างกันไป
• เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งให้โรงเรียนเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน และมีการแลกเปลี่ยนเพื่อพัฒนาความรู้อย่างต่อเนื่อง
• รางวัลครูดีเด่นระดับภาค นายเฉลิม เรืองทองเมือง โรงเรียนบ้านคลองยาง จ.กระบี่
• รางวัลนักเรียนดีเด่นระดับภาค
...1. กลุ่มนักเรียนโรงเรียนนิคมสงเคราะห์ จ.ระนอง
...2. กลุ่มนักเรียนโรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์ จ.สงขลา
...3. กลุ่มนักเรียนโรงเรียนพิริยาลัย จ.แพร่
• รางวัลชุมชนดีเด่นระดับภาค ชุมชนบ้านควาย โรงเรียนวัดวิจิตรรังสรรค์ จ.ชัยนาท
• รางวัลโรงเรียนดีเด่นระดับภาค จำนวน 22 โรงเรียน
...นอกจากจะเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ โรงเรียนยังสามารถจุดประกายให้ครู นักเรียน ผู้ปกครอง ตลอดจนชุมชน เกิดจิตสำนึกและตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อม และเข้าใจระบบการจัดการมากขึ้น เด็กรู้จักคิดวิเคราะห์เป็น และแก้ปัญหาเองได้ สามารถนำทรัพยากรที่มีอยู่ในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยอาศัยภูมิปัญญาชาวบ้าน เช่น การทำปุ๋ยหมักจากวัสดุเหลือทิ้งท้องถิ่น ใช้ข้าวนึ่ง พืชสด เศษหญ้าเป็นอาหารปู จับปูในฤดูวางไข่ ทำสารป้องกันแมลงพืชกลิ่นฉุน และทำสารสกัดชีวภาพ เป็นต้น กิจกรรมเหล่านี้นอกจากจะเป็นการสร้างทางเลือกในการลดต้นทุนการผลิตให้กับเกษตรกร ยังเป็นแนวทางสำคัญที่จุดประกายให้เกิดการดำรงชีวิตตามทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงสู่ชุมชนอีกด้วย ปัจจุบันโรงเรียนยังดำเนินการต่อเนื่อง โดยภายหลังที่ได้รับรางวัลถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ โรงเรียนได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ มากมาย อาทิ องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านงิ้วใหม่ เขตพื้นที่การศึกษา 4 และกองทุนสิ่งแวดล้อมโลก อีกทั้งยังมีบทบาทเป็นแหล่งเผยแพร่กิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อม โดยมีสถาบันการศึกษา มูลนิธิ และบุคคลทั่วไปเยี่ยมชมเพื่อศึกษาดูงานประมาณปีละ 50 คณะ
ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2547-2548 โรงเรียนกุดบากพัฒนาศึกษา อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร
...ประชุมปรึกษาหารือร่วมกับชาวบ้าน และนำเสนอข้อมูลประสานงานกับผู้เกี่ยวข้องรับทราบร่วมกัน โรงเรียนได้จัดทำแผนงาน จัดเตรียมพื้นที่เป้าหมายในการดำเนินกิจกรรม ซึ่งกำหนดเป้าหมายที่จะปลูกป่าในโรงเรียนและชุมชนให้ได้อย่างน้อยปีละ 10,000 ต้น ด้านการติดตามประเมินผล มอบหมายให้ครูแต่ละหมู่บ้านไปเก็บข้อมูลปัญหา อุปสรรค วิธีการแก้ไข มารายงานผู้เกี่ยวข้องระยะสุดท้าย นอกจากนี้ยังได้สรุปวิเคราะห์หาวิธีแก้ไขปัญหาในปีต่อไป ซึ่งกำหนดให้มีการรายงานผลความคืบหน้าต่อผู้เกี่ยวข้อง เผยแพร่สู่สาธารณะชน และผู้สนใจทั่วไป
ผลแห่งความสำเร็จ
หน่วยการเรียนที่ 3
สื่อการเรียนรู้
สื่อคืออะไร
...เรานิยามสื่อได้ง่ายๆก็คือ พาหะในการนำสารจากผู้ส่งสารไปยังผู้รับสารปลายทาง
นิยามของสื่อเป็นอย่างนี้นั้นหมายความว่า สื่อไม่ได้จำกัดตัวเองแค่ทีวี วิทยุ หนังสือพิมพ์แล้วล่ะครับ ไม่ว่าจะเป็นโทรศัพท์มือถือ, โทรศัพท์บ้าน, กระดาษโน๊ตที่แปะไว้ข้างตู้เย็นเพื่อบอกว่าเย็นนี้ไม่มีอะไรกิน, ป้ายต่างๆ, บัตรประจำตัวพนักงาน, อินเตอร์เน็ต, จดหมาย, ไปรษณียบัตร ภาษาพูด กริยาท่าทางและทุกๆอย่างรอบตัวเรา
ความหมายของสื่อการเรียนรู้
...คำว่า "สื่อ" (Media) เป็นคำที่มาจากภาษาละตินว่า "medium" แปลว่า "ระหว่าง" หมายถึง สิ่งใดก็ตามที่บรรจุข้อมูลเพื่อให้ผู้ส่งและผู้รับสามารถสื่อสารกันได้ตรงตามวัตถุประสงค์ เมื่อมีการนำสื่อมาใช้ในกระบวนการเรียน การสอนก็เรียกสื่อนั้นว่า "สื่อการเรียนการสอน" (Instruction Media) หมายถึง สื่อชนิดใดก็ตามที่บรรจุเนื้อหา หรือสาระการเรียนรู้ซึ่งผู้สอนและผู้เรียนใช้เป็นเครื่องมือสำหรับการเรียนรู้เนื้อหา หรือ สาระนั้น ๆ
...1. สื่อสิ่งพิมพ์ หมายถึง หนังสือและเอกสารสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ที่แสดงหรือเรียบเรียงสาระความรู้ต่าง ๆ โดยใช้ตัว หนังสือที่เป็นตัวเขียนหรือตัวพิมพ์เป็นสื่อในการแสดงความหมาย สื่อสิ่งพิมพ์มีหลายชนิด ได้แก่ เอกสาร หนังสือเรียน หนังสือพิมพ์ นิตยสาร วารสาร บันทึก รายงาน ฯลฯ
ความเป็นมาของสำนักเทคโนโลยีการศึกษา
...จุดเริ่มต้น
...คอลัมน์ กระแสทรรศน์ สพฐ...
.....ได้มีโอกาสเข้าร่วมสังเกตการณ์การประชุมปฏิบัติการพัฒนาความเข้มแข็งระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ณ จุดจังหวัดอุดรธานี เมื่อวันที่ 1-3 กันยายน 2550 เมื่อจบการสัมมนาแล้วชักรู้สึกเป็นห่วงนักเรียนแทนผู้ปกครองเสียจริงๆ เพราะปัญหาและปัจจัยเสี่ยงในกลุ่มวัยรุ่น วัยเรียน มีมากกว่าที่ผู้ใหญ่อย่างเราคาดคิดไว้
...การประชุมสัมมนาที่จัดโดยกลุ่มพัฒนาระบบการแนะแนว สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา (สวก.) สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) การสัมมนาจะแบ่งผู้เข้าร่วมสัมมนาเป็น 5 กลุ่ม คือ กลุ่มเครือข่ายผู้ปกครอง กลุ่มนักเรียน กลุ่มครูแนะแนว/หัวหน้ากลุ่มนิเทศติดตาม กลุ่มครูที่ปรึกษา/หัวหน้ากลุ่มส่งเสริมการจัดการศึกษา และกลุ่มผู้บริหารสถานศึกษา/รอง ผอ.สพท. ผู้เข้าร่วมทุกกลุ่มเป็นตัวแทนจากสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา (สพท.) ในภาคอีสานเหนือ 7 จังหวัด ประกอบด้วย จังหวัดอุดรธานี นครพนม สกลนคร หนองคาย หนองบัวลำภู เลย และกาฬสินธุ์
...แต่ละกลุ่มต่างก็มาร่วมรับรู้ปัญหาของแต่ละจังหวัดซึ่งมีทั้งที่เหมือนกันและแตกต่างกัน และได้ร่วมระดมความคิดในการหามาตรการแก้ไขปัญหาร่วมกัน กลุ่มที่น่าสนใจคือ กลุ่มเครือข่ายผู้ปกครอง ซึ่งมีมาจากหลากหลายอาชีพ ได้ร่วมระดมความคิดเห็นกันอย่างจริงจัง ไม่สนใจแม้เวลารับประทานอาหารจะล่วงเลยไปนาน และรู้สึกจะเป็นกลุ่มเดียวที่รับประทานอาหารช้ากว่ากลุ่มอื่นๆ ทุกครั้ง
...ได้พูดคุยกับคุณกมลทิพย์ ตันรัตนาวงศ์ เครือข่ายผู้ปกครองจังหวัดอุดรธานี อาชีพแม่บ้านซึ่งมีบุตร 3 คน ให้ความเห็นว่า ทุกภาคส่วนของสังคมต้องช่วยเหลือกันแก้ไขปัญหา สถาบันครอบครัวต้องเข้มแข็งก่อนครูต้องเข้าใจว่าการสอนให้เด็กคิดเป็น ทำเป็น และแก้ปัญหาได้ ต้องประคับประคองดูแล ตั้งแต่ระดับชั้นต้นๆ ครอบครัวโดยเฉพาะพ่อแม่ต้องเป็นแบบอย่างที่ดีของลูก
...คุณนิพนธ์ พวงศรี อาชีพทำนา และสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล ให้ความเห็นว่า ปัญหาต่างๆ ที่เกิดกับวัยรุ่นทั้งวัยรุ่นสร้างเอง และผู้อื่นสร้างแล้วมากระทบกับวัยรุ่น ล้วนแล้วเกิดจากสาเหตุการดื่มสุราแล้วมึนเมาทั้งสิ้น ถ้าไม่ดื่มสุราไม่มึนเมา ปัญหาต่างๆ จะลดน้อยลงอย่างมาก สังคมจะน่าอยู่มากขึ้น
...ส่วนเด็กหญิงสุนารี เพลียมณี (แอน) นักเรียนชั้น ม.3 จากจังหวัดหนองบัวลำภู บอกว่า ปัญหาในโรงเรียนเกิดจากนักเรียนเก่าที่จบไปแล้วและเข้าไปเรียนในเมืองมาชักชวนให้รุ่นน้องสร้างปัญหาต่างๆ ขึ้นในโรงเรียน กิจกรรมส่งเสริมการเรียนที่ทางโรงเรียนจัดขึ้นจะแก้ปัญหาได้ระดับหนึ่ง ที่สำคัญน้องแอนฝากบอกผู้ปกครองทั้งหลายว่า เงินไม่ใช่สิ่งสำคัญที่สุดสำหรับลูกหลาน แต่สิ่งสำคัญที่สุด คือ ความอบอุ่นภายในครอบครัว หากลูกหลานท่านมีปัญหาอย่าได้เสียใจ เพราะตัวท่านผู้ปกครองเองนั่นแหละทำร้ายลูกหลานท่าน
...แต่ที่ทุกคนมีความเห็นตรงกันคือ โครงการนี้เป็นสิ่งที่ดีเห็นควรให้ขยายผลให้มากขึ้นทันกับปัญหาที่พัฒนาตัวเองอยู่ตลอด และเมื่อกลับไปจะต้องร่วมกับโรงเรียนและชุมชนตื่นตัวและมาร่วมกันรณรงค์เพื่ออนาคตของเยาวชนซึ่งก็คือบุตรหลานของเขานั่นเอง
http://www.rssthai.com/reader.php?t=education&r=9429
พี่โย...suriya_1010@hotmail.com
........ลุ้นสัปดาห์สุดท้าย กับสุดยอดคนรวยช่วยครูใต้ หมอเทพ เจ๊เกียว ลุยสะสมเงิน พร้อมชมประมวลภาพเส้นทางกุศลสุดประทับใจ
.....นับเป็นกุศลกับการการทำบุญช่วยครูใต้ของบรรดานักธุรกิจและบรรดาไฮโซระดับแนวหน้าของเมืองไทย ซึ่งสัปดาห์นี้เป็นสัปดาห์สุดท้ายเรียกว่าแต่ละคนนั้นเต็มใจทำบุญกันอย่างเต็มที่ ทำให้ยอดเงินที่ผ่านมาพวกเขาสะสมกันอย่างรวดเร็วถึง 540,000 บาท แถมยังเดินหน้าขอลุยกันต่อให้ครบ 2 สัปดาห์สุดท้ายกับการทำบุญช่วยครูใต้ ซึ่งเกมเดินทางมาถึง คุณหมอเทพ เวชวิศิษฐ์ กับการทำบุญ 100,000 บาท เรียกว่าแต่ละคนบอกเป็นเสียงเดียวว่า “เงินจะมากน้อยไม่สน ขอให้ได้มาเล่นช่วยครูใต้ก็ถือว่าเป็นบุญแล้ว” แต่แล้วเสียงเฮก็ดังลั่นเมื่อหมอเทพคว้าเงินแสนทำบุญช่วยครูใต้ได้สำเร็จ หลังจากที่ปรึกษาเพื่อนๆข้างหลังอยู่นาน
.....จากนั้นเกมดำเนินต่อไปอย่างรวดเร็วกับการเล่นของ เจ๊เกียว สุจินดา เชิดชัย เรียกว่าทั้งสนุกและฮา ไม่ว่าจะพูดอะไรเป็นเรียกเสียงหัวเราะสนั่น กับความน่ารักของเธอ ที่สำคัญเจ๊เกียวยังให้น้องๆนักศึกษาที่เข้ามาชมรายการร่วมตอบไปกับเธอด้วย เป็นที่สนุกสนานทั้งคนเล่นคนเชียร์ โดยการทำบุญของบรรดานักธุรกิจและไฮโซระดับแนวหน้าของเมืองไทยนั้น บอกได้เลยว่าเป็น 2 สัปดาห์แห่งการทำบุญที่ทุกคนเต็มที่สุดๆ ส่วนเงินรางวัลสะสมจะรวมยอดได้เท่าไหร่ ตามชมได้ในรายการ ความสนุกยังไม่หมดเพียงเท่านี้ ยังมีภาพประทับใจของของเหล่าบรรดาคนดังในวงการบันเทิง และอีกหลายสาขา กับการสะสมเงินรางวัลช่วยครูใต้ที่ผ่านมา พร้อมชมวินาทีสำคัญที่แต่ละคนตอบภาพใบหน้าเพื่อสะสมเงินรางวัล รับรองว่าอิ่มบุญกันทั่วหน้ากับ “ทศกัณฐ์ช่วยครูใต้” จันทร์ที่ 11 – ศุกร์ที่ 15 ก.พ.นี้ เวลา 18.30 น. ทางโมเดิร์น ไนน์ ทีวี
เนื้อหา
หน่วยการเรียนที่ 1
หน่วยการเรียนที่ 1
นวัตกรรมการเรียนรู้คืออะไร
...คำว่า “นวัตกรรมแห่งการเรียนรู้” ให้นิยามได้ว่า ความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐ์ใหม่ ๆ ที่ยังไม่เคยมีใช้มาก่อน หรือเป็นการพัฒนาดัดแปลงมาจากของเดิมที่มีอยู่แล้ว ให้ทันสมัยและใช้ได้ผลดียิ่งขึ้น เมื่อนำ นวัตกรรมมาใช้จะช่วยให้การทำงานนั้นได้ผลดีมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงกว่าเดิม ทั้งยังช่วย ประหยัดเวลาและแรงงานได้ด้วย และยังสามารถพัฒนาตนเองได้ต่อเนื่องหลังจากเรียนวิชานี้ การเรียนรู้นวัตกรรมแห่งการเรียนรู้ถือว่าเป็นเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่แปลกใหม่ ที่ต้องค้นหาทำความเข้าใจเพื่อพัฒนาตนเองให้ก้าวทันนวัตกรรมที่เกิดขึ้นใหม่อยู่เรื่อยๆ การเรียนรู้นวัตกรรมแห่งการเรียนรู้ทำให้ได้รับประสบการณ์ที่หลากหลาย ดังนี้
...1. การเรียนรู้นวัตกรรมแห่งการเรียนรู้ทำให้ดิฉันได้พบเพื่อนใหม่ผ่านการเรียนรู้ แลกเปลี่ยนประสบการณ์ ความรู้สึกอย่างเป็นกันเอง
...2. พัฒนาความสามารถตนเองออกมาเพื่อแสดงให้รู้ถึงนวัตกรรมที่เรามีความเข้าใจอย่างต่อเนื่อง
...3. พัฒนาสมองของตนเองด้วยการมีจิตนวัตกรรมที่จะพัฒนาศักยภาพของตนเอง
...4. การเรียนรู้นวัตกรรมแห่งการเรียนรู้ทำให้ดิฉันเป็นคนขยันมากขึ้น ต้องทำให้ทันเวลา พัฒนางานให้ดีขึ้นเมื่อได้รับคำแนะนำ
...5. การเรียนรู้ไม่จำเป็นต้องอยู่แต่ในหนังสือ แต่เราสามารถแลกเปลี่ยนกับคนอื่นรอบข้างหรือเรียนรู้จากสิ่งประดิษฐ์ทั่วไป
...ความหมาย คำว่า innovation หรือภาษาไทยใช้คำว่านวัตกรรม ทำให้สรุปได้ว่าคำว่านวัตกรรมทางการศึกษา คือสิ่งใดๆก็ตามที่ถูกคิด และถูกสร้างขึ้น “ใหม่” เพื่อนำมาใช้เพื่อประโยชน์ทางการศึกษา ตามที่ทราบกันว่าการศึกษามีองค์ประกอบหลายส่วนด้วยกัน ทุกส่วนที่มีล้วนเพื่อให้เกิดความรู้ เช่น หลักสูตร แผนการสอน สื่อการสอน รวมทั้งวิธีการสอน การวัดผลและประเมินผลการเรียนการสอน เป็นต้น ในปัจจุบันทั่วโลกได้ให้ความสำคัญต่อการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์กันมาก และแน่นอนเครื่องมือที่ดีที่สุดในการพัฒนามนุษย์ก็คือการศึกษา ดังจะเห็นว่าเกิดการปฏิรูปการศึกษา หรือบางท่านใช้คำว่าปฏิวัติทางการศึกษาในหลายๆ ประเทศ และนวัตกรรมทางการศึกษาก็เป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการปฏิรูปและหรือการพัฒนาการศึกษา ในปัจจุบันเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นเทคโนโลยีที่ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายและแน่นอนวงการการศึกษาก็ได้นำเทคโนโลยีนี้มาใช้เพื่อพัฒนาการศึกษาเอกสารอ้างอิง
หน่วยการเรียนที่ 2
...ความเป็นมาของโครงการ โรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ
...โครงการโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อม 3 ครั้งที่ผ่านมา โรงเรียนต้นแบบรางวัลถ้วย
พระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว...ครั้งที่ 1 พ.ศ.2543-2544 โรงเรียนคลองหาเหนือ จ.สุราษฎร์ธานี
...ครั้งที่ 2 พ.ศ.2545-2546 โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ จ.เชียงราย
...ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2547-2548 โรงเรียนกุดบากพัฒนศึกษา จ.สกลนคร
ความเป็นมา
...โครงการ “ โรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ” ริเริ่มโดยกลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทยเพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในวโรกาสที่ทรงมีพระชนมายุครบ 6 รอบ เมื่อปี พ.ศ.2542 เพื่อสนองพระราชปณิธานที่ทรงห่วงใยต่อปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ประเทศต้องเผชิญอยู่ โดยได้รับพระบรมราชานุญาต พระราชทานถ้วยรางวัลชนะเลิศให้กับโรงเรียนที่มีผลงานสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่นที่สุด กลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทยซึ่งเป็นผู้ริเริ่มและให้การสนับสนุนโครงการนี้ ได้มอบหมายให้สมาคมสร้างสรรค์ไทย เป็นผู้ดำเนินโครงการภายใต้ความร่วมมือจากกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงพลังงาน และกระทรวงสาธารณสุข
วัตถุประสงค์ของโครงการ
• เพื่อเฉลิมพระเกียรติและเพื่อสนองพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงห่วงใยต่อปัญหาสิ่งแวดล้อม
• เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งให้แก่โรงเรียนทั่วประเทศได้มีโอกาสพัฒนาการเรียนการสอน การบริหารจัดการ การจัดกิจกรรมให้เด็กเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ และการมีส่วนร่วมในชุมชน โดยริเริ่มจากสภาพปัญหาของแต่ละพื้นที่ที่แตกต่างกันไป
• เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งให้โรงเรียนเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน และมีการแลกเปลี่ยนเพื่อพัฒนาความรู้อย่างต่อเนื่อง
แนวคิดของโครงการ
• การเปิดโอกาสให้ผู้บริหารโรงเรียน ครู และ นักเรียนได้คิดริเริ่มและเสนอโครงการในอันที่จะดูแลรักษาและแก้ปัญหา สิ่งแวดล้อมที่โรงเรียนและชุมชนต่าง ๆ ต้องประสบ ตลอดจนพัฒนาสภาพสิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียนและชุมชนอันเป็นที่ตั้งของโรงเรียน โดยมุ่งเน้นที่จะให้ชุมชนและผู้ปกครองได้มีส่วนเข้าร่วมโครงการ เพื่อให้การดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
• โครงการที่มีแผนงานชัดเจนสามารถบูรณาการเข้าสู่ห้องเรียนให้เด็กนักเรียนได้ร่วมเรียนรู้ และร่วมดำเนินโครงการ มีส่วนร่วมจากชุมชน และสามารถขยายผลได้ในระยะยาวจะผ่านการคัดเลือกจะได้รับการสนับสนุนทุนเพื่อใช้ดำเนินการให้เป็นรูปธรรม
• สนับสนุนด้านวิชาการ และติดตาม ประเมินผลโรงเรียนโดยคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจากส่วนกลาง และส่วนท้องถิ่นซึ่งไปตรวจเยี่ยมยังพื้นที่ดำเนินการของโรงเรียน
• โรงเรียนที่สามารถดำเนินโครงการได้เป็นผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์ จะได้รับการคัดเลือกเพื่อเข้าชิงถ้วยรางวัลพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและโล่รางวัลดีเด่นประเภทต่าง ๆ
• โรงเรียนที่ชนะเลิศจะได้ครองถ้วยรางวัลพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และประกาศให้เป็นโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติระดับประเทศ
• โครงการที่มีแผนงานชัดเจนสามารถบูรณาการเข้าสู่ห้องเรียนให้เด็กนักเรียนได้ร่วมเรียนรู้ และร่วมดำเนินโครงการ มีส่วนร่วมจากชุมชน และสามารถขยายผลได้ในระยะยาวจะผ่านการคัดเลือกจะได้รับการสนับสนุนทุนเพื่อใช้ดำเนินการให้เป็นรูปธรรม
• สนับสนุนด้านวิชาการ และติดตาม ประเมินผลโรงเรียนโดยคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจากส่วนกลาง และส่วนท้องถิ่นซึ่งไปตรวจเยี่ยมยังพื้นที่ดำเนินการของโรงเรียน
• โรงเรียนที่สามารถดำเนินโครงการได้เป็นผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์ จะได้รับการคัดเลือกเพื่อเข้าชิงถ้วยรางวัลพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและโล่รางวัลดีเด่นประเภทต่าง ๆ
• โรงเรียนที่ชนะเลิศจะได้ครองถ้วยรางวัลพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และประกาศให้เป็นโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติระดับประเทศ
ประเภทโครงการเพื่อสิ่งแวดล้อม
...โครงการเพื่ออนุรักษ์ แลพัฒนาสิ่งแวดล้อมที่โรงเรียนได้ดำเนินการในโครงการ “โรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ” นั้น สามารถจำแนกได้ 7 ประเภทดังนี้
1. การอนุรักษ์และเผยแพร่สมุนไพร เช่น ขยายการปลูกพืชสมุนไพรเพื่อเป็นแหล่งความรู้ทางธรรมชาติแก่นักเรียน และยังได้ใช้ประโยชน์จากพืชสมุนไพรที่ปลูกได้อีกทางหนึ่งด้วย
2. การอนุรักษ์แหล่งน้ำ พัฒนาและการป้องกันการเน่าเสียของแหล่งน้ำ รวมทั้งการฟื้นฟูสภาพน้ำให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น และส่งเสริมการเรียนรู้แก่นักเรียนและชุมชนให้ช่วยกันดูแลรักษาแหล่งน้ำที่มีอยู่นำไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด รวมไปถึงการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำ
3. การอนุรักษ์พลังงาน เสริมสร้างความตระหนักในเรื่องของการประหยัดพลังงานไฟฟ้า และเชื้อเพลิง รวมไปถึงการผลิตอุปกรณ์ที่ช่วยประหยัดพลังงาน หรือความคิดสร้างสรรค์ในการคิดค้นแหล่งพลังงานทดแทน อย่างเช่น ถ่านเทียม ก๊าซหุงต้มจากมูลสัตว์ เป็นต้น
4. การลดจำนวนขยะ ให้ความสำคัญกับการรณงรงค์เพื่อลดปริมาณขยะ และจัดการขยะ โดยนำไปพัฒนาประโยชน์หรือนำกลับมาใช้ใหม่ หรือนำไปรีไซเคิล จัดตั้งธนาคารขยะโดยให้ความรู้แก่นักเรียน และชุมชนเรื่องการแยกขยะ
5. สิ่งแวดล้อมศึกษา บูรณาการกิจกรรมเรื่องสิ่งแวดล้อมเข้าสู่หลักสูตรการเรียนการสอน จัดศูนย์การเรียนรู้ให้นักเรียนได้มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์ ตลอดจนได้ลงมือปฏิบัติจริงและนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
6. การเกษตรปลอดสารพิษ ลดปริมาณการใช้สารเคมี และรักษาสิ่งแวดล้อมโดยใช้วิธีทางชีวภาพ เน้นความสมดุลทางธรรมชาติ เช่น การผลิตปุ๋ยคอกจากมูลสัตว์ และเศษอาหาร ผลิตสารไล่แมลงที่สกัดจากพืช และขยายผลสู่ชุมชน
7. การจัดภูมิทัศน์ เน้นพัฒนาและฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนให้เป็นสถานที่รื่นรมย์ สะอาด สวยงาม และเพื่อเป็นการสร้างจิตสำนึกที่ดีในเรื่องสิ่งแวดล้อม และเป็นแหล่งเรียนรู้ของนักเรียน และชุมชน
1. การอนุรักษ์และเผยแพร่สมุนไพร เช่น ขยายการปลูกพืชสมุนไพรเพื่อเป็นแหล่งความรู้ทางธรรมชาติแก่นักเรียน และยังได้ใช้ประโยชน์จากพืชสมุนไพรที่ปลูกได้อีกทางหนึ่งด้วย
2. การอนุรักษ์แหล่งน้ำ พัฒนาและการป้องกันการเน่าเสียของแหล่งน้ำ รวมทั้งการฟื้นฟูสภาพน้ำให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น และส่งเสริมการเรียนรู้แก่นักเรียนและชุมชนให้ช่วยกันดูแลรักษาแหล่งน้ำที่มีอยู่นำไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด รวมไปถึงการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำ
3. การอนุรักษ์พลังงาน เสริมสร้างความตระหนักในเรื่องของการประหยัดพลังงานไฟฟ้า และเชื้อเพลิง รวมไปถึงการผลิตอุปกรณ์ที่ช่วยประหยัดพลังงาน หรือความคิดสร้างสรรค์ในการคิดค้นแหล่งพลังงานทดแทน อย่างเช่น ถ่านเทียม ก๊าซหุงต้มจากมูลสัตว์ เป็นต้น
4. การลดจำนวนขยะ ให้ความสำคัญกับการรณงรงค์เพื่อลดปริมาณขยะ และจัดการขยะ โดยนำไปพัฒนาประโยชน์หรือนำกลับมาใช้ใหม่ หรือนำไปรีไซเคิล จัดตั้งธนาคารขยะโดยให้ความรู้แก่นักเรียน และชุมชนเรื่องการแยกขยะ
5. สิ่งแวดล้อมศึกษา บูรณาการกิจกรรมเรื่องสิ่งแวดล้อมเข้าสู่หลักสูตรการเรียนการสอน จัดศูนย์การเรียนรู้ให้นักเรียนได้มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์ ตลอดจนได้ลงมือปฏิบัติจริงและนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
6. การเกษตรปลอดสารพิษ ลดปริมาณการใช้สารเคมี และรักษาสิ่งแวดล้อมโดยใช้วิธีทางชีวภาพ เน้นความสมดุลทางธรรมชาติ เช่น การผลิตปุ๋ยคอกจากมูลสัตว์ และเศษอาหาร ผลิตสารไล่แมลงที่สกัดจากพืช และขยายผลสู่ชุมชน
7. การจัดภูมิทัศน์ เน้นพัฒนาและฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนให้เป็นสถานที่รื่นรมย์ สะอาด สวยงาม และเพื่อเป็นการสร้างจิตสำนึกที่ดีในเรื่องสิ่งแวดล้อม และเป็นแหล่งเรียนรู้ของนักเรียน และชุมชน
ผลการดำเนินโครงการ
• ปีที่ 1 (พ.ศ. 2543 – 2544) ในพ.ศ. 2543-2544ซึ่งเป็นปีแรกของการดำเนินโครงการ มีโรงเรียนส่งโครงการเข้าประกวด 1,148 โรงเรียน โดย 131 โรงเรียน จาก 76 จังหวัดทั่วประเทศ ได้รับการคัดเลือกให้ได้รับทุนสนับสนุนจากกลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทย ทั้งนี้โรงเรียนชนะเลิศถ้วยรางวัลพระราชทาน และได้รับการประกาศเป็นโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น คือ โรงเรียนบ้านคลองหาเหนือ จังหวัดสุราษฎร์ธานี จากการดำเนินโครงการ ฐานการเรียนรู้สู่การพัฒนาคุณภาพชีวิต เพื่อแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมในชุมชน เผชิญกับปัญหาการใช้สารเคมีในการเกษตร และขาดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องต่อการจัดการด้านสิ่งแวดล้อม
• ปีที่ 2 (พ.ศ. 2545 – 2546) สำหรับการดำเนินโครงการในปี พ.ศ. 2545-2546 มีโรงเรียนระดับอนุบาลถึงมัธยมศึกษาทั่วประเทศ ส่งโครงการเข้าประกวด 1,204 โรงเรียน ซึ่งจากการพิจารณาคัดเลือกของคณะกรรมการท้องถิ่น มีโรงเรียน 234 แห่ง จาก 12 เขตการศึกษาได้รับการคัดเลือกให้รับทุนสนับสนุนการดำเนินโครงการจากกลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทย เพื่อไปดำเนินโครงการ ซึ่งผลการตัดสิน โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ซึ่งดำเนินโครงการเกษตรครบวงจรเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ได้รับการคัดเลือกให้เป็นโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ ครองรางวัลถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ
• ปีที่ 3 (พ.ศ. 2547 – 2548) จากผลสำเร็จของการดำเนินโครงการที่ผ่านมา กลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทยสนับสนุนการดำเนินโครงการโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่นเฉลิมพระเกียรติ ปี พ.ศ. 2547-2548 ต่อเนื่องเป็นโครงการที่ 3 โดยมีโรงเรียน 175 แห่ง จาก 175 เขตพื้นที่การศึกษาทั่วประเทศ ได้รับคัดเลือกให้ได้รับทุนจากฮอนด้า เพื่อนำไปดำเนินโครงการพัฒนาสิ่งแวดล้อมร่วมกับชุมชน โดยคณะกรรมการได้ลงมติเป็นเอกฉันท์ให้ โรงเรียนกุดบากพัฒนาศึกษา จ.สกลนคร ซึ่งดำเนินโครงการต้นบากหายไปไหน เป็นโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติระดับประเทศ ครองรางวัลถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ นอกจากนี้ คณะกรรมการได้พิจารณามอบโล่รางวัลดีเด่นให้แก่โรงเรียนดังต่อไปนี้
โล่รางวัลดีเด่นระดับประเทศ • รางวัลดีเด่นด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียน โรงเรียนรุ่งอรุณ กรุงเทพฯ • รางวัลดีเด่นด้านการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมชุมชน โรงเรียนวัดบางฝ้าย จ.สมุทรปราการ• รางวัลดีเด่นด้านการอนุรักษ์ป่าชายเลน โรงเรียนพรุจูด จ.ตรัง • รางวัลดีเด่นด้านการจัดการขยะร่วมกับชุมชน โรงเรียนซอย 3 สาย 4 ซ้าย จ.ลพบุรี
• ปีที่ 1 (พ.ศ. 2543 – 2544) ในพ.ศ. 2543-2544ซึ่งเป็นปีแรกของการดำเนินโครงการ มีโรงเรียนส่งโครงการเข้าประกวด 1,148 โรงเรียน โดย 131 โรงเรียน จาก 76 จังหวัดทั่วประเทศ ได้รับการคัดเลือกให้ได้รับทุนสนับสนุนจากกลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทย ทั้งนี้โรงเรียนชนะเลิศถ้วยรางวัลพระราชทาน และได้รับการประกาศเป็นโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น คือ โรงเรียนบ้านคลองหาเหนือ จังหวัดสุราษฎร์ธานี จากการดำเนินโครงการ ฐานการเรียนรู้สู่การพัฒนาคุณภาพชีวิต เพื่อแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมในชุมชน เผชิญกับปัญหาการใช้สารเคมีในการเกษตร และขาดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องต่อการจัดการด้านสิ่งแวดล้อม
• ปีที่ 2 (พ.ศ. 2545 – 2546) สำหรับการดำเนินโครงการในปี พ.ศ. 2545-2546 มีโรงเรียนระดับอนุบาลถึงมัธยมศึกษาทั่วประเทศ ส่งโครงการเข้าประกวด 1,204 โรงเรียน ซึ่งจากการพิจารณาคัดเลือกของคณะกรรมการท้องถิ่น มีโรงเรียน 234 แห่ง จาก 12 เขตการศึกษาได้รับการคัดเลือกให้รับทุนสนับสนุนการดำเนินโครงการจากกลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทย เพื่อไปดำเนินโครงการ ซึ่งผลการตัดสิน โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ซึ่งดำเนินโครงการเกษตรครบวงจรเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ได้รับการคัดเลือกให้เป็นโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ ครองรางวัลถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ
• ปีที่ 3 (พ.ศ. 2547 – 2548) จากผลสำเร็จของการดำเนินโครงการที่ผ่านมา กลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทยสนับสนุนการดำเนินโครงการโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่นเฉลิมพระเกียรติ ปี พ.ศ. 2547-2548 ต่อเนื่องเป็นโครงการที่ 3 โดยมีโรงเรียน 175 แห่ง จาก 175 เขตพื้นที่การศึกษาทั่วประเทศ ได้รับคัดเลือกให้ได้รับทุนจากฮอนด้า เพื่อนำไปดำเนินโครงการพัฒนาสิ่งแวดล้อมร่วมกับชุมชน โดยคณะกรรมการได้ลงมติเป็นเอกฉันท์ให้ โรงเรียนกุดบากพัฒนาศึกษา จ.สกลนคร ซึ่งดำเนินโครงการต้นบากหายไปไหน เป็นโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติระดับประเทศ ครองรางวัลถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ นอกจากนี้ คณะกรรมการได้พิจารณามอบโล่รางวัลดีเด่นให้แก่โรงเรียนดังต่อไปนี้
โล่รางวัลดีเด่นระดับประเทศ • รางวัลดีเด่นด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียน โรงเรียนรุ่งอรุณ กรุงเทพฯ • รางวัลดีเด่นด้านการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมชุมชน โรงเรียนวัดบางฝ้าย จ.สมุทรปราการ• รางวัลดีเด่นด้านการอนุรักษ์ป่าชายเลน โรงเรียนพรุจูด จ.ตรัง • รางวัลดีเด่นด้านการจัดการขยะร่วมกับชุมชน โรงเรียนซอย 3 สาย 4 ซ้าย จ.ลพบุรี
โล่รางวัลดีเด่นระดับภาค
• รางวัลครูดีเด่นระดับภาค นายเฉลิม เรืองทองเมือง โรงเรียนบ้านคลองยาง จ.กระบี่
• รางวัลนักเรียนดีเด่นระดับภาค
...1. กลุ่มนักเรียนโรงเรียนนิคมสงเคราะห์ จ.ระนอง
...2. กลุ่มนักเรียนโรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์ จ.สงขลา
...3. กลุ่มนักเรียนโรงเรียนพิริยาลัย จ.แพร่
• รางวัลชุมชนดีเด่นระดับภาค ชุมชนบ้านควาย โรงเรียนวัดวิจิตรรังสรรค์ จ.ชัยนาท
• รางวัลโรงเรียนดีเด่นระดับภาค จำนวน 22 โรงเรียน
ทุนสนับสนุนการดำเนินโครงการ
...กลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทยได้มอบทุนสนับสนุนรวมกว่า 21 ล้านบาท ให้แก่เครือข่ายโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ จำนวน 540 โรงเรียนทั่วประเทศ เพื่อดำเนินโครงการแก้ไขปัญหา และพัฒนาสิ่งแวดล้อมร่วมกับชุมชน
ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2543-2544 โรงเรียนบ้านคลองหาเหนือ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2543-2544 โรงเรียนบ้านคลองหาเหนือ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
...โรงเรียนต้นแบบถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ ระดับประเทศ ปี พ.ศ. 2543-2544
“โครงการฐานการเรียนรู้สู่การพัฒนาคุณภาพชีวิต”
...โรงเรียนบ้านคลองหาเหนือ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
...โรงเรียนบ้านคลองหาเหนือ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
ความเป็นมา
...โรงเรียนบ้านคลองหาเหนือ เป็นโรงเรียนระดับประถมขนาดเล็กที่ตั้งอยู่กลางชุมชนชาวสวนผลไม้ ตำบลลำพูน อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี อันเป็นแหล่งผลิต “เงาะนาสาร” ที่เลื่องชื่อ ซึ่งปัญหาสำคัญของเกษตรกรที่นี่คือ “การขาดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องต่อการจัดการสิ่งแวดล้อม” โดยเฉพาะการใช้สารเคมีที่ส่งผลต่อสุขภาพอันเนื่องจากการสะสมพิษจากสารเคมีเป็นเวลานาน
แม้โรงเรียนมีการจัดตั้งฐานการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะต่างๆ ของนักเรียนมาแต่เดิม แต่การขยายผลสู่ชุมชนต้องใช้เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพ โรงเรียนจึงปรับปรุงและพัฒนาฐานต่างๆ สู่ “ฐานการเรียนรู้เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต” 12 ฐานการเรียนรู้ ภายใต้แนวคิดของการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมของชุมชน ที่ไม่สามารถกระทำเพียงจุดใดจุดหนึ่งได้ หากต้องทำทุกเรื่องควบคู่กันไป และหนทางที่มีความยั่งยืนคือ ทำให้ชุมชนมีความเชื่อมั่นและรู้จักเรียนรู้ที่จะแก้ไขปัญหาด้วยตนเอง อันจะนำไปสู่การปรับเปลี่ยนทัศนคติ และเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในชีวิตประจำวันไปในทางที่ถูกต้อง
แม้โรงเรียนมีการจัดตั้งฐานการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะต่างๆ ของนักเรียนมาแต่เดิม แต่การขยายผลสู่ชุมชนต้องใช้เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพ โรงเรียนจึงปรับปรุงและพัฒนาฐานต่างๆ สู่ “ฐานการเรียนรู้เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต” 12 ฐานการเรียนรู้ ภายใต้แนวคิดของการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมของชุมชน ที่ไม่สามารถกระทำเพียงจุดใดจุดหนึ่งได้ หากต้องทำทุกเรื่องควบคู่กันไป และหนทางที่มีความยั่งยืนคือ ทำให้ชุมชนมีความเชื่อมั่นและรู้จักเรียนรู้ที่จะแก้ไขปัญหาด้วยตนเอง อันจะนำไปสู่การปรับเปลี่ยนทัศนคติ และเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในชีวิตประจำวันไปในทางที่ถูกต้อง
การดำเนินงาน
• สำรวจปัญหาโดยสภานักเรียนร่วมกับครูและชุมชน พบว่าครอบคลุมถึง 6 กลุ่มปัญหาด้วยกัน คือ
⇒ การขาดความรู้ในการดูแลรักษาสุขภาพเบื้องต้น
⇒ การแพร่ระบาดของไข้เลือดออกและมาลาเรีย จนจัดเป็นพื้นที่กลุ่มเสี่ยงต่อการแพร่ระบาดของโรค
⇒ การลักลอบล่าสัตว์ป่าในเขตอุทยานแห่งชาติ
⇒ การจับสัตว์น้ำอย่างผิดวิธีและทำลายระบบนิเวศ
⇒ การขาดความรู้ในการปรับสภาพดินด้วยสารธรรมชาติ
⇒ การขาดความรู้ในการป้องกันและกำจัดมลพิษ ตลอดจนการแพร่ระบาดของพาหะนำโรคที่เกิดจาก น้ำเสียและขยะมูลฝอยตามบ้านเรือน
• นำผลข้อมูลที่ได้รวบรวมเสนอต่อคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานของโรงเรียนเพื่อพิจารณาร่วมกัน จากนั้นนำเสนอต่อคณะกรรมการหมู่บ้านเพื่อหาแนวทางแก้ไขปัญหาระหว่างโรงเรียนกับชุมชน จัดทำแผนปฏิบัติงาน กำหนดรายละเอียดในการดำเนินงาน แต่งตั้งกรรมการโครงการ และระดมกำลังระหว่างโรงเรียนกับชุมชน ช่วยกันเตรียมการดำเนินงาน
• ปรับปรุงและพัฒนาฐานการเรียนรู้เดิมภายในโรงเรียนเป็น “ฐานการเรียนรู้สู่การพัฒนาคุณภาพชีวิต” ประกอบด้วยฐานสาธิต 12 ฐาน ชุมชนมาช่วยกันลงแรงก่อนสร้างฐานในระยะแรกเริ่ม ฐานต่างๆ ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางการถ่ายทอดเทคโนโลยีเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตเชิงอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เทคโนโลยีที่ใช้แต่ละฐานเป็นภูมิปัญญาไทยระดับชาวบ้าน คิดค้นขึ้นมาอย่างง่ายๆ ใช้วัสดุภายในท้องถิ่น มีราคาประหยัด แต่สามารถนำไปใช้แก้ปัญหาได้จริงอย่างมีประสิทธิภาพ
• ใช้ฐานสาธิตต่างๆ บูรณาการเข้าสู่การเรียนการสอนให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง เปิดโอกาสให้คนในชุมชนร่วมเข้ารับการอบรมตามความสนใจส่วนตัว โดยมีครูเป็นที่ปรึกษาและคอยให้ความช่วยเหลือเมื่อนำไปปฏิบัติ
• ขยายฐานการเรียนรู้จากเดิม 12 ฐานเป็น 18 ฐาน เพื่อกำหนดการแก้ไขปัญหาของชุมชนให้เฉพาะเจาะจงมากยิ่งขึ้น และหลังจากฐานต่างๆ บรรลุความสำเร็จ ก็ได้ร่วมกับหน่วยงานราชการในท้องถิ่นดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ให้โรงเรียนเป็นฐานผลิตน้ำมันตะไคร้หอมส่งจำหน่าย เพื่อชูเป็นสินค้าเด่นประจำตำบล สอดคล้องกับนโยบาย “หนี่งผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบล” โดยมีองค์การบริหารส่วนตำบลลำพูนเป็นกำลังสนับสนุนสำคัญ และยังเป็นที่ศึกษาดูงานของโรงเรียนต่างๆ ทั้งในและนอกเขตการศึกษา
• สำรวจปัญหาโดยสภานักเรียนร่วมกับครูและชุมชน พบว่าครอบคลุมถึง 6 กลุ่มปัญหาด้วยกัน คือ
⇒ การขาดความรู้ในการดูแลรักษาสุขภาพเบื้องต้น
⇒ การแพร่ระบาดของไข้เลือดออกและมาลาเรีย จนจัดเป็นพื้นที่กลุ่มเสี่ยงต่อการแพร่ระบาดของโรค
⇒ การลักลอบล่าสัตว์ป่าในเขตอุทยานแห่งชาติ
⇒ การจับสัตว์น้ำอย่างผิดวิธีและทำลายระบบนิเวศ
⇒ การขาดความรู้ในการปรับสภาพดินด้วยสารธรรมชาติ
⇒ การขาดความรู้ในการป้องกันและกำจัดมลพิษ ตลอดจนการแพร่ระบาดของพาหะนำโรคที่เกิดจาก น้ำเสียและขยะมูลฝอยตามบ้านเรือน
• นำผลข้อมูลที่ได้รวบรวมเสนอต่อคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานของโรงเรียนเพื่อพิจารณาร่วมกัน จากนั้นนำเสนอต่อคณะกรรมการหมู่บ้านเพื่อหาแนวทางแก้ไขปัญหาระหว่างโรงเรียนกับชุมชน จัดทำแผนปฏิบัติงาน กำหนดรายละเอียดในการดำเนินงาน แต่งตั้งกรรมการโครงการ และระดมกำลังระหว่างโรงเรียนกับชุมชน ช่วยกันเตรียมการดำเนินงาน
• ปรับปรุงและพัฒนาฐานการเรียนรู้เดิมภายในโรงเรียนเป็น “ฐานการเรียนรู้สู่การพัฒนาคุณภาพชีวิต” ประกอบด้วยฐานสาธิต 12 ฐาน ชุมชนมาช่วยกันลงแรงก่อนสร้างฐานในระยะแรกเริ่ม ฐานต่างๆ ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางการถ่ายทอดเทคโนโลยีเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตเชิงอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เทคโนโลยีที่ใช้แต่ละฐานเป็นภูมิปัญญาไทยระดับชาวบ้าน คิดค้นขึ้นมาอย่างง่ายๆ ใช้วัสดุภายในท้องถิ่น มีราคาประหยัด แต่สามารถนำไปใช้แก้ปัญหาได้จริงอย่างมีประสิทธิภาพ
• ใช้ฐานสาธิตต่างๆ บูรณาการเข้าสู่การเรียนการสอนให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง เปิดโอกาสให้คนในชุมชนร่วมเข้ารับการอบรมตามความสนใจส่วนตัว โดยมีครูเป็นที่ปรึกษาและคอยให้ความช่วยเหลือเมื่อนำไปปฏิบัติ
• ขยายฐานการเรียนรู้จากเดิม 12 ฐานเป็น 18 ฐาน เพื่อกำหนดการแก้ไขปัญหาของชุมชนให้เฉพาะเจาะจงมากยิ่งขึ้น และหลังจากฐานต่างๆ บรรลุความสำเร็จ ก็ได้ร่วมกับหน่วยงานราชการในท้องถิ่นดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ให้โรงเรียนเป็นฐานผลิตน้ำมันตะไคร้หอมส่งจำหน่าย เพื่อชูเป็นสินค้าเด่นประจำตำบล สอดคล้องกับนโยบาย “หนี่งผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบล” โดยมีองค์การบริหารส่วนตำบลลำพูนเป็นกำลังสนับสนุนสำคัญ และยังเป็นที่ศึกษาดูงานของโรงเรียนต่างๆ ทั้งในและนอกเขตการศึกษา
ผลแห่งความสำเร็จ
...โรงเรียนสามารถจุดประกายให้ชุมชนเกิดความคิดและตระหนักถึงการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมด้วยตนเอง นำสิ่งใกล้ตัวมาประยุกต์ใช้ให้สอดคล้องกับวิถีชีวิตประจำวัน เช่น การใช้ปุ๋ยหมักแทนปุ๋ยเคมีในการสวนเงาะ ทุเรียน ใช้สารสกัดจากสมุนไพรแทนยาฆ่าแมลง โดยโรงเรียนทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้เทคโนโลยีประจำชุมชน จัดฝึกอบรมความรู้ในเรื่องต่างๆ ตามความถนัดและสนใจของชุมชน ทำให้นักเรียนและชุมชนเกิดการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง เริ่มเข้าใจแนวทางการรักษาสิ่งแวดล้อมของท้องถิ่น ด้วยการนำผลิตภัณฑ์ จากโรงเรียนกลับไปใช้ที่บ้าน เป็นสื่อกลางสานความเข้าใจระหว่างผู้ปกครองกับโรงเรียน
ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2545-2546 โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย เวบไซตโรงเรียน
ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2545-2546 โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย เวบไซตโรงเรียน
...โรงเรียนต้นแบบถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และโรงเรียนสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมดีเด่น เฉลิมพระเกียรติ ระดับประเทศ ปี พ.ศ. 2545-2546
"โครงการ เกษตรครบวงจรเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม" โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
...ความเป็นมาโรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ เป็นโรงเรียนที่เปิดให้บริการการศึกษาแก่นักเรียนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลจนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ตั้งอยู่ ณ ตำบลงิ้ว อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่แต่เดิมประสบปัญหาสภาพภูมิทัศน์ไม่ร่มรื่นสวยงามและสะอาดตา เพราะนักเรียนได้เรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมในภาคทฤษฎีมากกว่าปฏิบัติ ดังนั้นโรงเรียนจึงได้ปฏิรูปกระบวนการเรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมศึกษาใหม่ ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 ขึ้น เพื่อแก้ปํญหาของโรงเรียนไปพร้อมกับปัญหาชุมชน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรที่ใช้สารเคมีในการทำนา ทำไร่ข้าวโพดและถั่วลิสง และทำให้เกิดสภาพดินเสื่อม จากนั้นชาวบ้านยังได้บุกรุกพื้นที่ป่าเพื่อขยายพื้นที่ทำกิน และชาวบ้านยังประสบปํญหารายได้ไม่พอกินเพราะขาดความรู้เรื่องสหกรณ์ โดยทางโรงเรียนได้จัดการบูรณาการการเกษตรครบวงจรเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อปรับสร้างภูมิทัศน์ของโรงเรียนให้มีความสะอาดร่มรื่นขึ้น และขยายผลออกไปสู่ชุมชน
"โครงการ เกษตรครบวงจรเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม" โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
...ความเป็นมาโรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ เป็นโรงเรียนที่เปิดให้บริการการศึกษาแก่นักเรียนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลจนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ตั้งอยู่ ณ ตำบลงิ้ว อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย โรงเรียนบ้านงิ้วใหม่แต่เดิมประสบปัญหาสภาพภูมิทัศน์ไม่ร่มรื่นสวยงามและสะอาดตา เพราะนักเรียนได้เรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมในภาคทฤษฎีมากกว่าปฏิบัติ ดังนั้นโรงเรียนจึงได้ปฏิรูปกระบวนการเรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมศึกษาใหม่ ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 ขึ้น เพื่อแก้ปํญหาของโรงเรียนไปพร้อมกับปัญหาชุมชน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรที่ใช้สารเคมีในการทำนา ทำไร่ข้าวโพดและถั่วลิสง และทำให้เกิดสภาพดินเสื่อม จากนั้นชาวบ้านยังได้บุกรุกพื้นที่ป่าเพื่อขยายพื้นที่ทำกิน และชาวบ้านยังประสบปํญหารายได้ไม่พอกินเพราะขาดความรู้เรื่องสหกรณ์ โดยทางโรงเรียนได้จัดการบูรณาการการเกษตรครบวงจรเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อปรับสร้างภูมิทัศน์ของโรงเรียนให้มีความสะอาดร่มรื่นขึ้น และขยายผลออกไปสู่ชุมชน
การดำเนินงาน
...การดำเนินงานโครงการ “เกษตรครบวงจรเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม” ของโรงเรียนบ้านงิ้วใหม่ เริ่มจากการประชาสัมพันธ์ให้ชุมชนได้รับทราบเกี่ยวกับกิจกรรมการเรียนการสอนแบบบูรณาการ ซึ่งมีพื้นฐานมาจากความต้องการพื้นฐานและปัญหาของชุมชน และร่วมกันหาแนวทางแก้ไขปัญหา จากนั้นจึงปรับแผนปฏิบติการของโรงเรียนให้สอดคล้องกับสภาพจริงของชุมชนโดยเน้นการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเป็นสำคัญ และยังได้จัดสร้างศูนย์เผยแพร่ข้อมูลและปฏิบัติการด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และมีการเสริมกิจกรรม “น้ำคือชีวิต” และในส่วนของชุมชนได้มีการจัดตั้งกลุ่มร่วมคิดร่วมทำ ซึ่งได้ร่วมกันทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยชีวภาพ สารไล่แมลง และนำไปทดลองใช้
ผลแห่งความสำเร็จ
...นอกจากจะเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ โรงเรียนยังสามารถจุดประกายให้ครู นักเรียน ผู้ปกครอง ตลอดจนชุมชน เกิดจิตสำนึกและตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อม และเข้าใจระบบการจัดการมากขึ้น เด็กรู้จักคิดวิเคราะห์เป็น และแก้ปัญหาเองได้ สามารถนำทรัพยากรที่มีอยู่ในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยอาศัยภูมิปัญญาชาวบ้าน เช่น การทำปุ๋ยหมักจากวัสดุเหลือทิ้งท้องถิ่น ใช้ข้าวนึ่ง พืชสด เศษหญ้าเป็นอาหารปู จับปูในฤดูวางไข่ ทำสารป้องกันแมลงพืชกลิ่นฉุน และทำสารสกัดชีวภาพ เป็นต้น กิจกรรมเหล่านี้นอกจากจะเป็นการสร้างทางเลือกในการลดต้นทุนการผลิตให้กับเกษตรกร ยังเป็นแนวทางสำคัญที่จุดประกายให้เกิดการดำรงชีวิตตามทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงสู่ชุมชนอีกด้วย ปัจจุบันโรงเรียนยังดำเนินการต่อเนื่อง โดยภายหลังที่ได้รับรางวัลถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ โรงเรียนได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ มากมาย อาทิ องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านงิ้วใหม่ เขตพื้นที่การศึกษา 4 และกองทุนสิ่งแวดล้อมโลก อีกทั้งยังมีบทบาทเป็นแหล่งเผยแพร่กิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อม โดยมีสถาบันการศึกษา มูลนิธิ และบุคคลทั่วไปเยี่ยมชมเพื่อศึกษาดูงานประมาณปีละ 50 คณะ
ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2547-2548 โรงเรียนกุดบากพัฒนาศึกษา อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร
...โรงเรียนต้นแบบถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และโรงเรียนสร้างสรรค์ และพัฒนาสิ่งแวดล้อมดีเด่น ระดับประเทศ ปี พ.ศ. 2547-2548โครงการ “ต้นบากหายไปไหน” โรงเรียนกุดบากพัฒนาศึกษา อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร
ความเป็นมา
...โรงเรียนกุดบากพัฒนาศึกษา เป็นโรงเรียนขนาดใหญ่เปิดสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษา ประสบปัญหาการบุกรุกแผ้วถางป่าสาธารณะ ในป่าสงวนแห่งชาติ ตัดไม้ และเก็บพันธ์ไม้ป่าหลายชนิดมาขาย ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมทั้งทางตรงและทางอ้อม โดยเฉพาะต้นบาก ไม้พื้นเมือง ได้ถูกชาวบ้านตัดไปขายจนมีจำนวนน้อยลง ใกล้จะสูญพันธุ์ และการทำการเกษตรที่พึ่งพาสารเคมีมากยิ่งขึ้น เริ่มส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมและชีวิตของประชากร ชาวบ้านจำนวนไม่น้อยย้ายไปทำงานต่างถิ่น เพื่อสร้างจิตสำนึกรักษ์สิ่งแวดล้อม และขยายพันธุ์ต้นไม้พื้นเมืองให้เป็นแหล่งเรียนรู้คู่ชุมชนต่อไป
การดำเนินงาน
...ประชุมปรึกษาหารือร่วมกับชาวบ้าน และนำเสนอข้อมูลประสานงานกับผู้เกี่ยวข้องรับทราบร่วมกัน โรงเรียนได้จัดทำแผนงาน จัดเตรียมพื้นที่เป้าหมายในการดำเนินกิจกรรม ซึ่งกำหนดเป้าหมายที่จะปลูกป่าในโรงเรียนและชุมชนให้ได้อย่างน้อยปีละ 10,000 ต้น ด้านการติดตามประเมินผล มอบหมายให้ครูแต่ละหมู่บ้านไปเก็บข้อมูลปัญหา อุปสรรค วิธีการแก้ไข มารายงานผู้เกี่ยวข้องระยะสุดท้าย นอกจากนี้ยังได้สรุปวิเคราะห์หาวิธีแก้ไขปัญหาในปีต่อไป ซึ่งกำหนดให้มีการรายงานผลความคืบหน้าต่อผู้เกี่ยวข้อง เผยแพร่สู่สาธารณะชน และผู้สนใจทั่วไป
ผลแห่งความสำเร็จ
• สร้างจิตสำนึกและสร้างทัศนคติในด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ให้เกิดขึ้นแก่เด็กนักเรียน ครู อาจารย์ ผู้ปกครอง และชุมชนอย่างยั่งยืน
• เกิดหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษา มีการพัฒนากิจกรรมการเรียนการสอนอย่างเหมาะสมกับโรงเรียนและชุมชน
• เกิดการใช้ประโยชน์ในพื้นที่ของโรงเรียนอย่างคุ้มค่า
• โรงเรียนกลายเป็นแหล่งเรียนรู้คู่กับเครือข่ายอินแปง ซึ่งเป็นต้นแบบการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชน
• ต้นบาก ต้นไม้ที่ใกล้จะสูญพันธุ์ ถูกนำมาเพาะขยายพันธุ์อย่างกว้างขวาง สัตว์ป่า และความอุดมสมบูรณ์กำลังคืนสู่ชาวอำเภอกุดบากอีกครั้งหนึ่ง
• นักเรียนทำนาได้อย่างถูกวิธี และนำวิธีการที่เรียนรู้จากโรงเรียนไปปรับใช้ที่บ้านและชุมชนของตนเองได้
• นักเรียนสามารถนำแนวทางในการทำงานเพาะกล้าไม้ไปใช้ในการดำรงชีวิต หรือประกอบอาชีพได้ต่อไป
• อนุรักษ์พันธุ์พืชพื้นบ้าน เช่น ต้นบาก มะค่าโมง ประดู่ แดง ยางนา เพื่อเป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้ และขยาย-แจกจ่ายไปปลูกตามพื้นที่ต่างๆ มากขึ้น
• โรงเรียนและชุมชนมีพื้นที่ป่า แหล่งอาหาร แหล่งสมุนไพรที่อุดมสมบูรณ์ในท้องถิ่นมากยิ่งขึ้น
http://www.hondagreenschool.com
หน่วยการเรียนที่ 3
สื่อการเรียนรู้
สื่อคืออะไร
...เรานิยามสื่อได้ง่ายๆก็คือ พาหะในการนำสารจากผู้ส่งสารไปยังผู้รับสารปลายทาง
นิยามของสื่อเป็นอย่างนี้นั้นหมายความว่า สื่อไม่ได้จำกัดตัวเองแค่ทีวี วิทยุ หนังสือพิมพ์แล้วล่ะครับ ไม่ว่าจะเป็นโทรศัพท์มือถือ, โทรศัพท์บ้าน, กระดาษโน๊ตที่แปะไว้ข้างตู้เย็นเพื่อบอกว่าเย็นนี้ไม่มีอะไรกิน, ป้ายต่างๆ, บัตรประจำตัวพนักงาน, อินเตอร์เน็ต, จดหมาย, ไปรษณียบัตร ภาษาพูด กริยาท่าทางและทุกๆอย่างรอบตัวเรา
ความหมายของสื่อการเรียนรู้
...คำว่า "สื่อ" (Media) เป็นคำที่มาจากภาษาละตินว่า "medium" แปลว่า "ระหว่าง" หมายถึง สิ่งใดก็ตามที่บรรจุข้อมูลเพื่อให้ผู้ส่งและผู้รับสามารถสื่อสารกันได้ตรงตามวัตถุประสงค์ เมื่อมีการนำสื่อมาใช้ในกระบวนการเรียน การสอนก็เรียกสื่อนั้นว่า "สื่อการเรียนการสอน" (Instruction Media) หมายถึง สื่อชนิดใดก็ตามที่บรรจุเนื้อหา หรือสาระการเรียนรู้ซึ่งผู้สอนและผู้เรียนใช้เป็นเครื่องมือสำหรับการเรียนรู้เนื้อหา หรือ สาระนั้น ๆ
...สื่อการเรียนรู้สามารถจำแนกออกตามลักษณะได้เป็น 3 ประเภท คือ
...1. สื่อสิ่งพิมพ์ หมายถึง หนังสือและเอกสารสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ที่แสดงหรือเรียบเรียงสาระความรู้ต่าง ๆ โดยใช้ตัว หนังสือที่เป็นตัวเขียนหรือตัวพิมพ์เป็นสื่อในการแสดงความหมาย สื่อสิ่งพิมพ์มีหลายชนิด ได้แก่ เอกสาร หนังสือเรียน หนังสือพิมพ์ นิตยสาร วารสาร บันทึก รายงาน ฯลฯ
...2. สื่อเทคโนโลยี หมายถึง สื่อการเรียนรู้ที่ผลิตขึ้นใช้ควบคู่กับเครื่องมือโสตทัศนวัสดุ หรือเครื่องมือที่เป็น เทคโนโลยีใหม่ ๆ เช่น แถบบันทึกภาพพร้อมเสียง (วิดีทัศน์) แถบบันทึกเสียง ภาพนิ่ง สื่อคอมพิวเตอร์ช่วยสอน นอกจากนี้สื่อเทคโนโลยี ยังหมายรวมถึงกระบวนการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ใน กระบวนการเรียนรู้ เช่น การใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อการเรียนรู้ การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม เป็นต้น
...3. สื่ออื่น ๆ นอกเหนือจากสื่อ 2 ประเภทที่กล่าวไปแล้ว ยังมีสื่ออื่น ๆ ที่ส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียน ซึ่งมี ความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าสื่อสิ่งพิมพ์และสื่อเทคโนโลยี สื่อที่กล่าวนี้ ได้แก่ บุคคล ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กิจกรรม / กระบวนการ วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์
หน่วยการรียนที่ 4
ความเป็นมาของสำนักเทคโนโลยีการศึกษา
...จุดเริ่มต้น
...ตามแนวคิดของ คณะผู้บริหารนับตั้งแต่เริ่มก่อตั้งมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เมื่อ พ.ศ 2521 ที่เห็นความสำคัญของเทคโนโลยีต่อการจัดการเรียนการสอน ในมหาวิทยาลัยเปิด สำนักเทคโนโลยีการศึกษา จึงได้จัดตั้งขึ้นในปี 2522 รับผิดชอบผลิตสื่อการศึกษาทางไกล และหนึ่งในคณะกรรมการวางแผนจัดตั้ง มหาวิทยาลัย คือ ดร.ชัยยงค์ พรหมวงศ์ มาดำรง ตำแหน่ง ผู้อำนวยการคนแรกของสำนักเทคโนโลยีการศึกษาเริ่มผลิตสื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยเปิดสอนนักศึกษารุ่นแรกเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2523 ในปีนั้น สำนักเทคโนโลยีการศึกษา เริ่มผลิตสื่อศึกษา คือ รายการวิทยุกระจายเสียงและรายการวิทยุโทรทัศน์ แม้ในขณะนั้นยังไม่มีอาคารที่ทำการและสตูดิโอผลิตรายการเป็นของตนเองเลยการก้าวมาสู่ระบบการผลิตสื่อที่ทันสมัยการตั้งศูนย์ผลิตรายการวิทยุและโทรทัศน์เพื่อการศึกษา (EBPC:Educational Broadcasting Center)
...ใน พ.ศ.2527 นับเป็นการก้าวเข้าสู่ระบบการผลิตสื่อที่ทันสมัยของ สทศ. และเป็นการพัฒนาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาพ.ศ. 2539 ตามโครงการความร่วมมือกับมูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม และความร่วมมือจากไทยคม ได้จัดการสอนเสริมแบบปฏิสัมพันธ์ ผ่านจอภาพในรายการวิทยุโทรทัศน์ ผ่านดาวเทียม นับตั้งแต่ปี 2544 เป็นต้นมา ได้พัฒนาระบบการผลิตสื่อมาสู่เทคโนโลยีดิจิทัลรวมทั้งปรับโครงสร้างหน่วยงาน คือศูนย์ผลิตภาพยนต์ และภาพถ่ายเพื่อการศึกษาที่เดิมผลิตสื่อด้วยฟิล์ม พัฒนามาผลิตด้วยระบบดิจิทัล เป็นมัลติมิเดีย และย้ายหน่วยงานศูนย์คอมพิวเตอร์ช่วยสอนมาสังกัดสำนักเทคโนโลยีการศึกษา มีภาระกิจในการผลิตสื่อ e-Learning
การจัดการจัดความรู้ของสำนักเทคโนโลยีการศึกษา
...การสร้างระบบการจัดการความรู้เป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งที่รัฐบาลให้ความสำคัญกับความรู้ที่จำเป็นสำหรับทุกคนในองค์การและการพัฒนาคนในองค์การ เพื่อการบริหารงานที่มีประสิทธิภาพ รองรับการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และกระแสโลกาภิวัตน์ ระบบการจัดการความรู้ที่มีการนำมาใช้ด้วยความเข้าใจและเหมาะสม จะทำให้องค์การมีกลไกคุณภาพที่สามารถขับเคลื่อนองค์การให้มีความก้าวหน้า เป็นองค์การแห่งการเรียนรู้และการบริหารงานได้บรรลุผลอย่างมีประสิทธิภาพ
ยุทธศาสตร์ที่ 1 ยุทธศาสตร์การจัดการความรู้ทั่วทั้งหน่วยงาน ประกอบด้วยมาตรการดังนี้
...- จัดทำแผนยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการจัดการความรู้ของหน่วยงาน
...- ให้มีคณะทำงานรับผิดชอบการดำเนินงานจัดการความรู้
...- จัดให้มีการสื่อสารข้อมูลเกี่ยวกับการจัดการความรู้ไปสู่บุคลากร
ยุทธศาสตร์ที่ 2 ยุทธศาสตร์พัฒนาศักยภาพของบุคลากร ประกอบด้วยมาตรการดังนี้
...- สนับสนุนให้บุคลากรเข้ารับการฝึกอบรม สัมมนา อย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ
...- สนับสนุนให้บุคลากรดำเนินการศึกษา วิจัย เพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่
ยุทธศาสตร์ที่ 3 ยุทธศาสตร์การถ่ายทอดความรู้และวิธีปฏิบัติที่ดีที่สุด ประกอบด้วยมาตรการดัง
นี้
...- สร้างระบบความร่วมมือและการทำงานเป็นทีม
...- สนับสนุนและส่งเสริมให้มีการแลกเปลี่ยนและถ่ายทอดความรู้ในกลุ่มบุคลากรทุกระดับ
...-จัดให้มีระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและคลังข้อมูลที่ทันสมัยเพื่อการสืบค้นและความรู้ไปสู่
บุคลากรทุกระดับ
...- สร้างเครือข่ายความร่วมมือกับหน่วยงานทั้งภายในและภายนอกเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ ซึ่งกัน
และกัน
หน่วยการเรียนที่ 5
"ปัญหาของวัยรุ่นในปัจจุบัน"
...คอลัมน์ กระแสทรรศน์ สพฐ...
.....ได้มีโอกาสเข้าร่วมสังเกตการณ์การประชุมปฏิบัติการพัฒนาความเข้มแข็งระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ณ จุดจังหวัดอุดรธานี เมื่อวันที่ 1-3 กันยายน 2550 เมื่อจบการสัมมนาแล้วชักรู้สึกเป็นห่วงนักเรียนแทนผู้ปกครองเสียจริงๆ เพราะปัญหาและปัจจัยเสี่ยงในกลุ่มวัยรุ่น วัยเรียน มีมากกว่าที่ผู้ใหญ่อย่างเราคาดคิดไว้
...การประชุมสัมมนาที่จัดโดยกลุ่มพัฒนาระบบการแนะแนว สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา (สวก.) สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) การสัมมนาจะแบ่งผู้เข้าร่วมสัมมนาเป็น 5 กลุ่ม คือ กลุ่มเครือข่ายผู้ปกครอง กลุ่มนักเรียน กลุ่มครูแนะแนว/หัวหน้ากลุ่มนิเทศติดตาม กลุ่มครูที่ปรึกษา/หัวหน้ากลุ่มส่งเสริมการจัดการศึกษา และกลุ่มผู้บริหารสถานศึกษา/รอง ผอ.สพท. ผู้เข้าร่วมทุกกลุ่มเป็นตัวแทนจากสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา (สพท.) ในภาคอีสานเหนือ 7 จังหวัด ประกอบด้วย จังหวัดอุดรธานี นครพนม สกลนคร หนองคาย หนองบัวลำภู เลย และกาฬสินธุ์
...แต่ละกลุ่มต่างก็มาร่วมรับรู้ปัญหาของแต่ละจังหวัดซึ่งมีทั้งที่เหมือนกันและแตกต่างกัน และได้ร่วมระดมความคิดในการหามาตรการแก้ไขปัญหาร่วมกัน กลุ่มที่น่าสนใจคือ กลุ่มเครือข่ายผู้ปกครอง ซึ่งมีมาจากหลากหลายอาชีพ ได้ร่วมระดมความคิดเห็นกันอย่างจริงจัง ไม่สนใจแม้เวลารับประทานอาหารจะล่วงเลยไปนาน และรู้สึกจะเป็นกลุ่มเดียวที่รับประทานอาหารช้ากว่ากลุ่มอื่นๆ ทุกครั้ง
...ได้พูดคุยกับคุณกมลทิพย์ ตันรัตนาวงศ์ เครือข่ายผู้ปกครองจังหวัดอุดรธานี อาชีพแม่บ้านซึ่งมีบุตร 3 คน ให้ความเห็นว่า ทุกภาคส่วนของสังคมต้องช่วยเหลือกันแก้ไขปัญหา สถาบันครอบครัวต้องเข้มแข็งก่อนครูต้องเข้าใจว่าการสอนให้เด็กคิดเป็น ทำเป็น และแก้ปัญหาได้ ต้องประคับประคองดูแล ตั้งแต่ระดับชั้นต้นๆ ครอบครัวโดยเฉพาะพ่อแม่ต้องเป็นแบบอย่างที่ดีของลูก
...คุณนิพนธ์ พวงศรี อาชีพทำนา และสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล ให้ความเห็นว่า ปัญหาต่างๆ ที่เกิดกับวัยรุ่นทั้งวัยรุ่นสร้างเอง และผู้อื่นสร้างแล้วมากระทบกับวัยรุ่น ล้วนแล้วเกิดจากสาเหตุการดื่มสุราแล้วมึนเมาทั้งสิ้น ถ้าไม่ดื่มสุราไม่มึนเมา ปัญหาต่างๆ จะลดน้อยลงอย่างมาก สังคมจะน่าอยู่มากขึ้น
...ส่วนเด็กหญิงสุนารี เพลียมณี (แอน) นักเรียนชั้น ม.3 จากจังหวัดหนองบัวลำภู บอกว่า ปัญหาในโรงเรียนเกิดจากนักเรียนเก่าที่จบไปแล้วและเข้าไปเรียนในเมืองมาชักชวนให้รุ่นน้องสร้างปัญหาต่างๆ ขึ้นในโรงเรียน กิจกรรมส่งเสริมการเรียนที่ทางโรงเรียนจัดขึ้นจะแก้ปัญหาได้ระดับหนึ่ง ที่สำคัญน้องแอนฝากบอกผู้ปกครองทั้งหลายว่า เงินไม่ใช่สิ่งสำคัญที่สุดสำหรับลูกหลาน แต่สิ่งสำคัญที่สุด คือ ความอบอุ่นภายในครอบครัว หากลูกหลานท่านมีปัญหาอย่าได้เสียใจ เพราะตัวท่านผู้ปกครองเองนั่นแหละทำร้ายลูกหลานท่าน
...แต่ที่ทุกคนมีความเห็นตรงกันคือ โครงการนี้เป็นสิ่งที่ดีเห็นควรให้ขยายผลให้มากขึ้นทันกับปัญหาที่พัฒนาตัวเองอยู่ตลอด และเมื่อกลับไปจะต้องร่วมกับโรงเรียนและชุมชนตื่นตัวและมาร่วมกันรณรงค์เพื่ออนาคตของเยาวชนซึ่งก็คือบุตรหลานของเขานั่นเอง
http://www.rssthai.com/reader.php?t=education&r=9429
พี่โย...suriya_1010@hotmail.com
หน่ยการเรียนที่ 6
........ลุ้นสัปดาห์สุดท้าย กับสุดยอดคนรวยช่วยครูใต้ หมอเทพ เจ๊เกียว ลุยสะสมเงิน พร้อมชมประมวลภาพเส้นทางกุศลสุดประทับใจ
.....นับเป็นกุศลกับการการทำบุญช่วยครูใต้ของบรรดานักธุรกิจและบรรดาไฮโซระดับแนวหน้าของเมืองไทย ซึ่งสัปดาห์นี้เป็นสัปดาห์สุดท้ายเรียกว่าแต่ละคนนั้นเต็มใจทำบุญกันอย่างเต็มที่ ทำให้ยอดเงินที่ผ่านมาพวกเขาสะสมกันอย่างรวดเร็วถึง 540,000 บาท แถมยังเดินหน้าขอลุยกันต่อให้ครบ 2 สัปดาห์สุดท้ายกับการทำบุญช่วยครูใต้ ซึ่งเกมเดินทางมาถึง คุณหมอเทพ เวชวิศิษฐ์ กับการทำบุญ 100,000 บาท เรียกว่าแต่ละคนบอกเป็นเสียงเดียวว่า “เงินจะมากน้อยไม่สน ขอให้ได้มาเล่นช่วยครูใต้ก็ถือว่าเป็นบุญแล้ว” แต่แล้วเสียงเฮก็ดังลั่นเมื่อหมอเทพคว้าเงินแสนทำบุญช่วยครูใต้ได้สำเร็จ หลังจากที่ปรึกษาเพื่อนๆข้างหลังอยู่นาน
.....จากนั้นเกมดำเนินต่อไปอย่างรวดเร็วกับการเล่นของ เจ๊เกียว สุจินดา เชิดชัย เรียกว่าทั้งสนุกและฮา ไม่ว่าจะพูดอะไรเป็นเรียกเสียงหัวเราะสนั่น กับความน่ารักของเธอ ที่สำคัญเจ๊เกียวยังให้น้องๆนักศึกษาที่เข้ามาชมรายการร่วมตอบไปกับเธอด้วย เป็นที่สนุกสนานทั้งคนเล่นคนเชียร์ โดยการทำบุญของบรรดานักธุรกิจและไฮโซระดับแนวหน้าของเมืองไทยนั้น บอกได้เลยว่าเป็น 2 สัปดาห์แห่งการทำบุญที่ทุกคนเต็มที่สุดๆ ส่วนเงินรางวัลสะสมจะรวมยอดได้เท่าไหร่ ตามชมได้ในรายการ ความสนุกยังไม่หมดเพียงเท่านี้ ยังมีภาพประทับใจของของเหล่าบรรดาคนดังในวงการบันเทิง และอีกหลายสาขา กับการสะสมเงินรางวัลช่วยครูใต้ที่ผ่านมา พร้อมชมวินาทีสำคัญที่แต่ละคนตอบภาพใบหน้าเพื่อสะสมเงินรางวัล รับรองว่าอิ่มบุญกันทั่วหน้ากับ “ทศกัณฐ์ช่วยครูใต้” จันทร์ที่ 11 – ศุกร์ที่ 15 ก.พ.นี้ เวลา 18.30 น. ทางโมเดิร์น ไนน์ ทีวี
หน่วยการเรียนที่ 7
...เกร็ดความรู้...
..นวัตกรรมการเรียนรู้ สู่การศึกษาที่แท้..
“... คนเรานั้นจะต้องมี นวัตกรรม คือต้อง innovative หรือต้องรู้จักสร้างสรรค์ ต้องมีความพร้อมที่จะก้าวไปข้างหน้า ปรับตัวให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงของโลก แต่ว่าก็ต้องสามารถปรับโลกให้เหมาะสมสอดคล้องกับความเป็นอยู่หรือความพอใจความสุขสบายของตัวเองเหมือนกัน ต้องแก้ปัญหาด้วยความคิด พอทางหนึ่งตันก็ต้องหาทางใหม่ ไม่งอมืองอเท้ายิ่งใน ภาวะวิกฤต ยิ่งต้องการนวัตกรรม ซึ่งไม่เฉพาะแต่นวัตกรรมทางเทคโนโลยีเท่านั้น หากแต่เป็นนวัตกรรมของทั้งระบบโดยรวม ตั้งแต่สังคม เศรษฐกิจ และวิถีชีวิตหรือวัฒนธรรม...”
บทกลอนความพอเพียง
.....รู้พอเพียงพอประมาณการใช้จ่าย
มีความหมายมีค่ากว่าใดยิ่ง
หยุดฟุ่มเฟือยรู้ประหยัดอย่างแท้จริง
ใช่หยุดนิ่งแต่ขยันสร้างสรรค์งาน
...มีเหตุผลไตร่ตรองมองถ้วนถี่
สิ่งใดดีเหมาะรับกับหลักฐาน
ปรับประยุกต์ให้ทันกับเหตุการณ์
รู้ประสานสามัคคีมีวินัย
...คือหลักการคุณธรรมล้ำเลอเลิศ
จะบังเกิดผลดีที่ยิ่งใหญ่
สันติสุขสู่ชนโดยทั่วไป
เพราะต่างไม่โลภมากหากพอใจ
...ปรัชญาพ่อประทานให้ขานรับ
ไทยจะกลับพลิกฟื้นผืนดินใหม่
เคยหลงทิศผิดทางฟุ้งเฟ้อไกล
เพียงพอได้จะดีมีสุขเอย................
วันอาทิตย์ที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550
สมัครสมาชิก:
บทความ (Atom)
...ขอบคุณครับที่มาเยี่ยม...
